دهستان ساحلی جوکندان با ۲۴ روستا بزرگترین دهستان شهرستان تالش می‌باشد. از سمت شمال در ۵کیلومتری شهر لیسار و از جنوب در ۵ کیلومتری شهر تالش (هشتپر) قرار دارد و از سمت شرق به دریای خزر از غرب به رشگاجی و اردبیل متصل است. بازار انوش محله با جمعیت ۲۵۰۰ نفر بزرگترین روستای این دهستان است.

جمعیت

دهستان ساحلی جوکندان از نظر موقعیت جغرافیایی بین عرضهای ۳۷ درجه و ۴۸ دقیقه تا ۳۷ درجه و ۵۵ دقیقه شمالی و طولهای ۴۸ درجه و ۵۱ دقیقه تا ۴۸ درجه و ۵۸ دقیقه شرقی در شمال غرب استان گیلان قرار گرفته است. مساحت این دهستان ۱۱۲٫۵ کیلومتر مربع و تراکم نسبی جمعیت آن ۱۶۳ نفر در کیلومتر مربع می‌باشد. بر اساس آمار کارگاهی آبان ماه ۱۳۸۱ تعداد ۵۱۵۳ خانوار و ۲۴۵۴۹ نفر جمعیت دارد.

یادآوری : شهرستان تالش بزرگترین شهرستان استان گیلان میباشد . و همچنین جوکندان نیز بزرگترین روستای استان گیلان می باشد .

اسامی روستاهها

دهستان جوکندان مشتمل بر ۲۴ روستا، مزرعه و مکان به اسامی زیر: ۱ - حمید محله ۲ - (دیزگاه محله) ۳ - پی‌سرا ۴ - قنبر محله ۵ - سیاه کل ۶ - ترک محله (به علت مهاجرت یکی از نوادگان شیخ صفی الدین اردبیلی به این روستا، نام این روستا را ترک محله نامیدند. و این روستای بعد از انوش محله قرار دارد.) ۷ - جوکندان بزرگ ۸-دیراکری ۹ - انوش‌محله جوکندان (جوکندان اول یا مرکزی) ۱۰ -شیخ محله ۱۱ - خواجه‌کری ۱۲ - شیلان ۱۳ - پشته ۱۴ - نصورمحله ۱۵ - تره طول گیلان ۱۶ - خاصه سرا ۱۷ - راهنمامحله ۱۸ - کراکری ۱۹ -دول‌بین ۲۰ - تی‌تک ۲۱ - سراگاه ۲۲ - نعلبد ۲۳ - جماکوه ۲۴ - قروق ^[۲] ۲۵- شاندرمن ۲۶-شفقت محله ۲۷-کریم محله ۲۸- بی سیم ۲۹- مایکل ۳۰-مطالع سرا

بقعه و مساجد

بقعه متبرکه سید فضل الله از نوادگان شیخ صفی الدین اردبیلی واقع در آرامگاه بزرگ جوکندان ( شیخه تربه) که بنای آن قدمتی نزدیک به ۵۰۰ سال دارد.مسجد حضرت ابوالفضل(ع) بازار جوکندان. مسجد انوش محله، مسجد جامع ترک محله، مسجد جامع سید جمیل میرشهابی، و مسجد امام حسین چلونصر از مساجد بزرگ این دهستان می‌باشد. جوکندان دارای ۲۰ مسجد می‌باشد که ۷ مسجد توسط امام جماعت اهل تسنن اداره می‌شود.

بزرگان جوکندان

سید شهاب الدین حسینی کرگانرودی جوکندانی :در تالش عالم و فقیهی جامع‌الشرایط و مورد اقبال عصر خود بوده و از اعقاب فیروز شاه زرین کلاه می‌باشد. او پس از طی مدارج علمی در صفحات کردستان و عراق و کسب فیض معنوی در محضر شیخ سراج الدین نقشبندی قدس سره الشریف به دامادی او مفتخر گشتند . در زمان اوج بیداری و قیام و جنبش آزادی خواهی مردم ایران در سراسر کشور در آخر حکومت ناصرالدین شاه قاجار، نصرت الله خان عمید السطنه سردار امجد کرگانرودی با احساس خطری که از جانب حاج محمود افغان می‌کرد به مرکز گزارش داده و با اخذ دستور دستگیری، او را به رشت و از آنجا به زندان تهران اعزام داشتند . سید شهاب الدین پس از آزادی از زندان به کردستان تبعید می‌گردند. مرقد ایشان در بیاره شریفه می‌باشد . سه فرزند ذکور ایشان بنام سید رحمت‌الله میرشهابی کرگانرودی، سید نورالله میرفضلی کرگانرودی و سید عبدالقادر حسینی پره سری می‌باشند.

سید روح‌الله میر مسعودی: از نوادگان شیخ صفی الدین اردبیلی.^[۳]

سید جمیل میر شهابی : فرزند سید رحمت‌الله میرشهابی کرگانرودی از مشاهیر بزرگ مذهبی تالش که بیش از نیم قرن امام جمعه جوکندان بودند و قریب به یک قرن از عمر پربار خویش را مصروف راه دین نمود.

مرحوم فرخ حمیدی : از مالکین و سران و معتمدین منطقه و از سران و حامیان مردم تالش در انتخابات دوره بیستم مجلس شورای ملی در سال ۱۳۳۹ تالش بودویکی از محله های بزرگ دهستان جوکندان به پاس بزرگواریهای پدر ایشان به نام مرحوم کربلایی حمید ، حمید محله نامگذاری شده است.

یعقوب علی جعفریانی : شخصیت خیر و تاثیر گذار در جوکندان که امانت داری و حسن خلق ایشان زبانزد عام و خاص بود .

انوش فرح بخش طولی : شرح بزرگواری و گذشت ایشان زبانزد اهل منطقه است. به پاسداشت نام ایشان بازار اول جوکندان انوش محله خوانده می‌شود.

ییلاقات و مناطق دیدنی

ییلاقات بسیار جالب و دیدنی چم چمی، ده سر، دیزگاه و خودکار یوردی:یکی از زیبا ترین ارتفاعات ودیدنی ترین مناطق تالش می‌باشد، آسبومار، کرورنگی بیر، بوبناپشت، قازیو هونی، رنگینه هونی که آرامگاه فیروز شاه زرین کلاه در این ییلاق می‌باشد،ییلاق مکش و ییلاق زیبا و دیدنی چورون با گلهای بسیار زیبا که چشم هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند.

تالاب جوکندان بخشی از منطقه حفاظت شده لیسار محسوب می‌شود. این تالاب جزو تالاب‌های دریایی ساحلی است و یکی از تالاب‌های نادر در استان گیلان محسوب می‌شود. در کنار این تالاب چشم اندازهای زیبایی همچون جنگل‌های جلگه‌ای هیرکانی و جنگل‌های کوهستانی هیرکانی را می‌توان مشاهده کرد. مساحت این تالاب ۲۳۸ هکتار است و در ۷ کیلومتری شمال شهر تالش واقع شده است. متأسفانه در دهه شصت هجری جنگلهای ساحلی جوکندان توسط صنایع دفاع در عرض سه ماه با برقراری ۱۷ کارگاه چوب بری بصورت برق آسا از صحنه محو شد. جای تأسف بسیار است که نهالکاری اطراف این منطقه با گیاهان غیر بومی از خانواده کاج و سرو صورت گرفت وجنگل توسکایی که نواری به عرض ۶۰۰-۱۰۰۰ متر در طول نوار ساحلی به طول تقریبی ۸ کیلومتر را در بر می‌گرفت نابود شد وتبدیل به مرداب و باتلاق گردید. نوار جنگلیی که به جرأت در طول خط ساحلی خزر بی مانند بود.

[[ساحل قروق^[۴]]] یکی از مناطق زیبای ساحلی شمال در این دهستان واقع است. ساحل جوکندان که همه ساله مسافرانی زیادی به آنجا می‌آیند. چه افسوس که خط ساحلی به زباله دانی می‌ماند که پر از نخاله‌های ساختمانی شده حتی ماشینهای تخلیه چاه هم شبانه تانکر زباله‌های انسانی و عفونی خود را به دامان طبیعت می‌سپارند از دیدن چنین مناظر رقت آوری دل هر طبیعت دوستی سخت به درد می‌آید چه حیف که که گردانندگان فعلی جوکندان و دهیاری‌های محلات تنها هم و غم شان انتخاب مجدد و باند بازی و حیف و میل منابع است. هیچ نظارت جدیی بر محیط زیست منطقه نیست. اندک مأموران وظیفه شناس هم آماج فشارهای گوناگون مجبور به چشم پوشی از تخلفات هستند. برخی جنگلبانان وظیفه نشناس دست به دست قاچاقچیان چوب در حال محو کردن آثار هر نوع درختی در مناطق جنگلی این دهستان هستند. در مقابل جنگلبانان وظیفه شناس یا خانه نشینند یا تبعید شده‌اند.

جاده

یکی از زیبا ترین و در عین حال پرحادثه‌ترین جاده‌های اصلی کشور بین آستارا و تالش از این دهستان می‌گذرد . که در حال حاضر این جاده در حال تعریض شدن است و یه بصورت اتوبان بین تالش تا آستارا مورد بهره‌برداری خواهد شد.

محصولات کشاورزی

محصولات کشاورزی معروف جوکندان ازگیل، گیلاس، آلوچه، توتون، ترب، سیر، کیوی و برنج می‌باشد. که در سال ۸۹ در حدود۳۰۰۰ تن معادل ۲۰ میلیارد ریال فروش کیوی داشته که در سطح کشور یکی از مرغوبترین کیوی‌ها در منطقه جوکندان به عمل می‌آید. در حال حاضر باغهای متعد خرمالو هم در حال رشد هستند که به زودی محصولات این باغها هم در سطح کشور حرفی برای گفتن خواهند داشت.

فیلم‌هایی که در جوکندان ساخته شده است

جوکندان در سالهای گذشته پذیرای بازیگران بزرگ کشور بوده که در قالب فیلم پس از باران هنر نمایی کردند؛ که این فیلم بارها از صداسیمای ایران پخش شد که پس از آن نیز دربسیاری از کشورها از جمله آلمان به تصویر کشیده شد؛ پس از باران پای کارگردانان بزرگ زیادی را به جوکندان باز کرد که حاصل ان ساخت تعداد زیادی از فیلم‌های کوتاه شد که به جشنوارهای گوناگونی فرستاده شد. مکان‌های بازی این فیلم در خا نه‌های دو تا از خان‌های سابق جوکندان در ترک محله جوکندان بودکه دریاچهٔ پشت کوه گرد کوه نیز یکی از سکان س‌های بازی بود که راه رشت را در فیلم نشان می دادوهمچنین قبرستان شیخ تربه نیزیکی از محل‌های بازی این فیلم بود. که این فیلم پس از باران باعث شد که گوشه‌ای از زیباییهای جوکندان در دید عموم مردم ایران قرار بگیرد. و فیلم دیگر فیلم گلنار بود در دهه ۶۰ در ساحل جوکندان برای کودکان و نوجوانان تهیه شد. قستمهایی دیگری از فیلمهای آلما، به رنگ خدا، مریم مقدس، ملک سلیمان و...

غذاهای محلی جوکندان

چغرتما: مرغ + پیاز + تخم‌مرغ + آب لیمو یا آب نارنج

لونگی: مغز گردو + سبزی جعفری + سیر تر یا خشک + پیاز

انواع کوکو: کوکوی اشبل، کوکوی گردو، کوکی سیب زمینی و شامی یا کوکی گوشت چرخ کرده و...

مرغ محلی، بوقلمون محلی و ماهی سفید بصورت شکم پر یکی از غذاهای اصلی اهالی جوکندان است که برای مهمانیها تدارک می‌بینند.

تورش تره (پته) :سبزی این غذابر ۴ نوع است ۱-سبزی (جعفری، گشنیز، اسفناج، تره، چغندر)2- ChoCHe چوچه پته ۳- گیه پته (داغ پتسی) که مخصوص ییلاقات است ۴- گیاهان محلی مثل سینور و... + برنج، سیرخام، ترشی (آب نارنج یا آب انار)، آلوچه سبز، تخم مرغ، ادویه.

انواع چاشنی: بورانی بادمجان، بورانی اسفناج، اشپل(خاویار ماهی)، ماهی شور، ماهی دودی، کولی، سیاه کولی، شاه کولی و رب ازگیل

انواع پلوها: گزنه پلو (از گزنه تازه و برنج)، هالوف پلو (هالوف نوعی گیاه محلی که در ارتفاعات ۱۶۰۰-۱۸۰۰ متری رشد می‌کند از خانواده پیاز)، سیب زمینی پلو و کرچا پلو (مخصوص صبحانه) از انواع پلوهای محلی منطقه جوکندان است. نان حلوایی (حالوا چرکی):آرد؛ آب ، روغن ، شکر ، تخم مرغ و ....